Achtergrond
Waarom Pilar een festival wijdt aan mentale gezondheid
Jean Cosyn
Toen we in het voorjaar van 2021 het thema voor ASAP VI vastlegden, dachten we dat maart 2022 een goed moment zou zijn om terug te blikken op de pandemie die ons leven zolang beheerst had. Corona zou achter ons liggen en we zouden vanop een afstand kunnen kijken naar wat dat voor ons betekend had. Hoe zouden we terugblikken op die vreemde periode? Zou ons sociaal leven zich terug als vanouds hernomen hebben?
Fast forward naar februari 2022: corona beheerst nog steeds heel wat van het dagelijks doen en laten. En dat geldt niet in het minst voor jongeren. Zij leverden de afgelopen twee jaar heel wat inspanningen voor een virus waar ze doorgaans zelf niet eens ziek van worden. Maanden afstandsonderwijs, geschrapte vrijetijdsactiviteiten, quarantaines, gesloten nachtleven, isolement.
Jongeren en mentaal welzijn
De conclusies in de rapporten van de GEMS , Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), de Motivatiebarometer en de Grote Coronastudie zijn eensluidend: van alle leeftijdsgroepen staat het mentale welzijn het meest onder druk bij jongeren. En het was voor de pandemie al niet bijster goed gesteld met het emotionele huishouden van de jeugd. Uit de resultaten van de eerste fase van de SIGMA-studie, een grootschalig langdurig onderzoek naar het mentaal welbevinden en ontwikkeling van adolescenten in Vlaanderen, bleek dat meer dan de helft van de 1913 bevraagde jongeren aangaf (milde) psychologische klachten te hebben. Bijna 20% rapporteerde matig ernstige tot ernstige klachten.
Enter corona. Een grootschalig Belgisch onderzoek in de periode februari-maart 2021 wijst erop dat bijna 2 op de 3 studenten in psychische nood verkeert. 80% voelt zich moe en ontbreekt het aan motivatie. Meer en meer studenten overwegen met de studie te stoppen. Jongeren rapporteren meer angst en depressieve gevoelens ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Maar liefst 1 op 5 zou te kampen hebben met zelfmoordgedachten en slechts 13% geeft aan zich erg gelukkig te voelen.
In gesprek met jongeren en wetenschappers
Vrolijk wordt een mens niet van zulke cijfers. En naast de resultaten uit verschillende onderzoeken bevestigde ook ons traject in aanloop naar ASAP VI dat wat studies concluderen. We gingen on- en offline uitvoerig in gesprek met studenten over het thema en legden ons oor te luister bij wetenschappers en medewerkers van de universiteit die werken rond welzijn. De uitgebreide getuigenissen en input uit onze eigen achtertuin sterkten ons in de overtuiging om een festival te wijden aan mentale gezondheid. Want de zorgen zijn soms groot en lastig om alleen te dragen.
Het programma van Pilar ASAP - Your Current Mood edition wil vooral ruimte creëren om te zijn wie je bent. Een programma met veel aandacht voor zorgen en ook zorgen voor elkaar. Voor ontmoeting en verbinding.
Muziek
Als we naar muziek luisteren gebeurt er iets met ons. Muziek is emotie. De artiesten op Pilar ASAP brengen verhalen over kwetsbaarheid maar ook kracht. Nu eens melancholisch dan weer opgewekt, hier en daar rustgevend. De songs van The Haunted Youth gaan over twijfel, hoop en hoe het voelt om een onbegrepen misfit te zijn. De soundtrack voor een jeugd in onzekere tijden. Camille Camille is heerlijk melancholisch en rustgevend. En abrahamblue en Stace geven met hun songs een inkijk in hun persoonlijke wereld en kwetsbaarheid. Dorian Dumont brengt solo op piano Aphexions. Peaceful Piano, maar net iets anders.
Beeldende kunst
In onze exporuimte nodigt de tentoonstelling Hello there, I just wanted to ask how you're doing je uit in een warme en ontvangende omgeving. Een plek waar je gewoon even kan ‘zijn’, op adem kan komen of even stilstaan bij hoe je je voelt. We creëren er ruimte om er letterlijk even bij te gaan zitten. De werken die er te zien zullen zijn, werden gekozen vanwege de constructieve manier waarop ze het gesprek openen over onderwerpen als mentaal welzijn, zelfzorg en het uiten van emoties. Met werk van o.a. Sarah & Charles, Nina Van Denbempt, Laura Basterra Sanz, Batsheva Ross en Margot Van den Berghe.
Theater
Ook het theaterprogramma zet in op reflectie en verbinding. Loving is Allowed van Collectief Elan(d) nodigt je uit voor een danstheaterfeest waarin je schippert tussen het collectieve en individuele. De rotgetalenteerde bende van collectief herman brengt met ★★★★☆ vier sterren een grappige én confronterende voorstelling over de worsteling en verslavende omgang met het ego. De internationaal geprezen voorstelling Zvizdal van Berlin is een wondermooi en bijzonder portret over eenzaamheid, overleving, armoede, hoop en liefde.
Debat
Mentaal welbevinden en social media wordt het centrale thema tijdens een onderzoekend gesprek i.s.m. deBuren en onze Scherpsteller. Veel jongeren gaven in onze gesprekken aan dat ze ofwel helemaal opgezogen worden door sociale media, of dat ze net helemaal zonder door het leven gaan omdat ze er niet tegen opgewassen zijn. We bespreken hoe sociale media druk zet op het mentale welzijn door o.a. haatberichten of niet aan de ‘norm’ voldoen. Maar ook hoe het kan empoweren via online activisme door influencers.
Literatuur
Voor het literatuurprogramma klopten we aan bij verb(l)ind – een vzw die inzet op verbinding en ontmoeting. Het programma werd een ode aan woorden van dank. Samen met Rashif El Kaoui, Maarten Inghels, Rachida Lamrabet en Yousra Benfquih lezen we in kleine groep dankbrieven geschreven door schrijvers, dichters, theatermakers, … en wisselen we gedachten uit. En misschien ga je wel naar huis met de woorden die je zocht om zelf iemand te bedanken.
Gaan we hiermee de zon voor iedereen laten schijnen? Zeker en vast niet. Maar wel dat het wat licht kan brengen, voor fijne ontmoetingen kan zorgen en het thema van mentale gezondheid bespreekbaar kan maken. Want kunst en cultuur zijn balsem voor de ziel en bevorderen de gezondheid en het algemene welbevinden. Wees daarom heel erg welkom, wat je current mood ook moge zijn, van 03 tot en met 31 maart 2022 op Pilar ASAP – Your Current Mood Edition.
Geschreven door Gijs Ieven
17 February 2022
Gerelateerde artikelen
